Maritatijd

Het leven kabbelt voort in Kovol en we beginnen te wennen aan het ritme van het jaar. We hebben hier maar twee seizoenen: nat (oktober-april ongeveer) en droog. Ik weet nog dat onze eerste jaren in PNG een beetje aanvoelden als een tijdloze brij val hetzelfde. Ik miste de 4 seizoenen en dat hoe de winter overgaat in lente, zomer, herfst en weer winter ook een gevoel geeft van hoe de tijd voortgaat. Met niet meer dan twee seizoenen, die je eigenlijk beter nat en nog natter kunt noemen dan droog en nat, voelde het hele jaar hetzelfde.

Dat gevoel is wat weggeëbd en ik merk dat mijn gevoel voor tijd zich aanpast aan de jaarlijkse routine hier in Kovol.
Ik ben me nu heel bewust van het natte seizoen en spendeer de ochtenden en avonden ingepakt in een warme fleecetrui uit de wind. Voor de mensen van Kovol zitten nu de yams in de grond en de grote klus van het planten van de yamtuinen is geklaard en er is tijd voor andere dingen.

Een van die dingen is het verzamelen en eten van maritavruchten, een heel rare fruitsoort – is het überhaupt fruit? Ik weet het niet. In het Kovol heet het een esee, wat hetzelfde woord is als voor ananas. Stel je voor: een gigantisch, denneappel-achtig ding dat je doet denken aan een ananas. Ik weet niet; best een raar ding. Het voelt keihard aan en raar genoeg ben je niet geïnteresseerd in wat erin zit, anders dan bij andere etenswaren. Als je het openbreekt blijkt de binnenkant gewoon wat vezelachtig.
Het eetbare stuk is juist de buitenkant – en dan niet al die kleine zaadjes die eruit komen; dat zijn net kleine keitjes.

Wat je wilt hebben zijn de sappen in de zaadjes. Stap een is het in stukken hakken (meestal met een bijl; zo hard is dat ding dus), wat water toevoegen en koken. Nadat het een poosje gekookt heeft, neem je een stuk bamboe en gebruikt dat als een vijzel om te hakken en stampen tot je al het lekkere eruit hebt gehaald. De olie loopt eruit en kleurt het water donkerrood. Na nog een hele poos stampen en roeren heb je een rode vloeistof die geperst kan gaan worden.

Onze jongens pakken dan een tagulblad (en nu ik dat zeg weet ik niet meer of dat Engels, Kovol of Tok Pisin is), een sterk blad van ongeveer een meter lang en een halve meter breed. Dit is eigenlijk het allerbelangrijkste blad dat gebruikt wordt om vloeistoffen in te verpakken en vervoeren. Aan één kant van het blad doen ze wat varens en dan gieten ze de vloeistof erin; het tagulblad is wat gekruld, dus het blijft er mooi in staan. Dan nemen ze een touw en rllen het op om er een buis van te maken. Dan wordt de hele zaak opgetild en aan de dakspanten bevestigd met een pot eronder. De varens filteren alle klontjes eruit en de vloeistof drupt erdoorheen.

Deze rode vloeistof is olie-achtig, vettig en ze vinden het hier lekker. Ik vind het niet echt wat, want de olie blijft in mijn keel plakken en voelt krasserig aan, maar hier zijn ze er dol op. Dit spul wordt bewaard en gebruikt om een aantal van de standaard etenswaren wat smaak te geven en een beetje ‘gris’ (en dat is Tok Pisin 🙂 ).

Dus in deze tijd van het jaar zien we kinderen rondrennen met rode vingers en monden, want het is esee-tijd. Dat duurt nog een poosje tot, zo rond april, de tijd aanbreekt waarin de yams geoogst worden en er een all-you-can-eat-yamfeest aanbreekt. Dat is volgens mij het hoogtepunt van de landbouwkalender en het is leuk dat we dat allemaal door beginnen te krijgen en een idee hebben waar mensen mee bezig zijn, nu we dag na dag Kovol tekst aan het transcriberen zijn en ons best doen het te leren.

Voor mijn gevoel duurt het nog een eeuwigheid voor we kunnen gaan lesgeven en soms vraag ik me af of het ooit gaat lukken. Ik had echter wel een bemoedigend moment met een van de mannen. Hij kwam klagen over pijn bij het plassen en de sympromen kwamen overeen met een SOA. Hij vertelde dat hij inderdaad met jan en alleman naar bed was geweest en dat bevestigde het voor mij.
Ons medisch beleid is dat we voor dat soort aandoeningen geen medicijnen geven, dus stuurde ik hem door naar de stad om zich daar te laten behandelen.
Toen we het hadden over de implicatie van de aandoening – wat er kan gebeuren (voor zover ik weet uit de artikelen die ik gelezen heb – ik ben geen dokter!), het feit dat het heel besmettelijk is en hij het dus aan anderen zou kunnen doorgeven, dat hij het maar beter wel aan zijn vrouw kon vertellen (en dat ik dat niet zou doen, tenzij ze bij ons kwam en we dezelfde diagnose moesten stellen, en nog meer van dat soort zaken.

Ik kon tegen hem zeggen: “‘je hebt iets slechts gedaan. Je hebt gezondigd en er zijn gevolgen voor je gezondheid en je familie. Je hebt er een zooitje van gemaakt, maar daarom denk ik nog niet slecht over je. Ik schaam me niet om je vriend te zijn en ik ben niet boos op je, ook al geef ik je geen medicijnen hiervoor. Er zitten gevolgen aan je acties, maar ik zie jou nog hetzelfde. Weet je waarom? Omdat ik ook gezondigd heb en er een potje van gemaakt heb, op een andere manier maar toch, en God heeft mij niet afgeschreven en veroordeeld. Hij bereidde een weg waardoor ik weer bij Hem kon komen, en zo’n weg heeft Hij ook voor jou gemaakt, zodat we gered kunnen worden uit de rotzooi die we er zelf van gemaakt hebben. Wij zijn gekomen om jou te vertellen over die weg en we kijken er erg naar uit om jullie er meer over te kunnen gaan leren zo gauw we de taal onder de knie hebben.”
Hij was erg blij om dit te horen en voor mij is het een bemoediging om mijn focus te houden en door te gaan – een interview tegelijk, iedere dag een stapje. Stap voor stap begin ik meer van deze taal te begrijpen en ik kijk ernaar uit dat ik die kan gebruiken om Gods genade te brengen op een manier die men hier kan begrijpen.