Deze week heb ik (eindelijk) een post-alfabetiseringsboek “Hoe de Joden leefden” doorgenomen. Het boek afmaken was een belangrijk doel voor mijn vertrek. Ik kan Kovol leesboeken en Bijbelgedeelten in mijn eentje achter mijn computer opstellen, maar de kans is groot dat het resultaat niet erg goed is!
Ik heb de taalstudie 9 maanden geleden afgerond. Sindsdien werk ik fulltime aan bijbelvertaling en alfabetisering, en bereid ik schriftelijk Kovol-materiaal voor. Ik ben er zeker op vooruit gegaan ten opzichte van waar ik in september begon. Toen ik gisteren mijn “Hoe de Joden leefden” doornam, ontdekte ik dat misschien 40% van wat ik had opgesteld natuurlijk communiceerde, en 60% van de zinnen moest volledig worden bewerkt.
Eigenlijk was elke zin met enige complexiteit er een waar ik de spijker niet helemaal op de kop had geslagen!
Het was dus belangrijk om het controleproces van dit boek van 100 pagina’s af te maken, want dat is iets wat ik niet kan doen zonder Kovol. Ik heb ook geen zin om over 9 maanden terug te komen uit Europa met een roestige Kovol en het weer op te pakken! Het is veel beter om het af te maken!
Ik ben blij te kunnen zeggen dat ik het gisteren heb afgemaakt! Er zijn 10.500 woorden vertaald en het kostte me in totaal maar 35-40 uur 😀 Dit boek was vooral een uitdaging omdat het ingaat op dingen zoals de verschillen tussen Farizeeën en Sadduceeën. Het gaat over valse (in tegenstelling tot de Bijbel) ideeën over geesten die Rabbijnen hadden in de tijd van Jezus. De uitdaging was dat deze complexe onderwerpen 1. allemaal nieuwe woordenschat vereisen, en 2. allemaal in één korte paragraaf worden behandeld.
Ik weet zeker dat we dit boek opnieuw moeten lezen als we de woordenschat die we in ons bijbelonderwijs zullen gebruiken, hebben vastgelegd. Nieuwe zinnen zijn het Oude en Nieuwe Testament. We proberen “hobol hume lumo isig” en “hobol hume lumo soguwa” uit, wat letterlijk ‘samen praten om nieuw/oud te binden’ betekent, en een meer dynamische vertaling ‘oud/nieuw praten beloven’.
Het gedeelte over engelen en demonen bevestigde voor mij wat ik had gevonden in de Kovol cultuurstudie. Het Kovol volk gebruikt het woord “hubi” om engelen, demonen, geesten en Satan aan te duiden. In één zin moest ik vertalen dat de demonen niet God volgen, maar Satan. Het wordt vertaald als “de slechte hubi volgen hubi”. Dat is op dit moment de “correcte” Kovol manier om het te zeggen. Hier moeten we misschien een nieuwe woordenschat in de Kovol taal introduceren om een concept dat cultureel nogal vaag is op de juiste manier te onderscheiden. In Kovol zijn de hubi gewoon de hubi: mysterieus, enkelvoud en meervoud tegelijk, een mix van voorouderlijke Kovolse mythen en flarden van de bijbelse leer er bovenop gelegd.
Daarmee is post-alfabetiseringsboek nummer 15 klaar 😀 De andere boeken zijn allemaal korter!
Er rest ons nog één laatste taak voor we vertrekken: een revisie van de orthografie. Kovol is (was) een ongeschreven mondelinge taal zonder alfabet. We hebben duizenden woorden fonetisch getranscribeerd en vervolgens de patronen in de taal geanalyseerd om te zien welke klanken een betekenis hadden en welke klanken variaties waren van andere klanken. Een van de beslissingen die we namen was dat onze mb-, nd- en ng-klanken ondeelbare klanken waren in plaats van twee klanken die samenkwamen in een medeklinkercluster.
Toen ik met alfabetisering bezig was en verhalen moest schrijven die gebruik maakten van deze klanken, merkte ik dat we moeite hadden met het schrijven van verhalen die lettergrepen illustreren die beginnen met mb en nd. We wisten dat ng alleen lettergrepen afmaakt, maar we dachten dat nd en mb ook lettergrepen konden beginnen. Het was voor mij aanleiding om daar opnieuw naar te kijken na de moeite die we hadden om ze in eerste instantie als lettergreep te gebruiken.
Nu we nieuwe woorden hebben gevonden en onze spelling van oude woorden hebben aangescherpt, lijkt het erop dat ik me vergist heb door te concluderen dat deze klanken ondeelbare eenheden waren en individuele letters nodig in het alfabet. We hebben ook onze klinkerklanken beter bekeken en geconcludeerd dat het contrast dat we aanhielden tussen o en oo, e en ee onnodig was en de spelling ingewikkelder maakte. Ee en oo kunnen beter worden uitgelegd als kleine variaties van e en o in meerlettergrepige woorden, of als zwevende klinkers die we kunnen schrijven met ow en ey, die we abusievelijk als pure klinkers hadden opgeschreven.
De voorgestelde wijzigingen brengen enkele verschillen met zich mee. Rat moeten we nu schrijven als “singasim” in plaats van “sinnasim”. Het wordt iets minder mooi voor “ze gooiden”, dat nu “pusilim tangg” is in plaats van “pusilim tang”. Het gaat tenminste wel samen met de nationale taal die zingen schrijft voor dezelfde klank die we eerder hadden als “nn”.
Die verandering is neutraal, alleen anders, maar er is een enorme verbetering voor woorden als “smoke” die we als “hoowug” schreven. Het is nu “howg”. “Ik hield” was ‘ooboogoolom’ en het is nu ‘obogolom’. Het haalt een hoop giswerk uit de spelling! Wij vonden het prima omdat we spellingscontrole op onze computers hebben, maar als we aan nieuwe Kovol-lezers denken, denken we dat de veranderingen zullen helpen om de spelling voor hen te stroomlijnen.
Voordat we gaan, moet ik een snel Python programmeerscript schrijven om ons lexicon te doorlopen en de wijzigingen door te voeren. We hebben 6800 entries dus we willen het niet met de hand doen! Als teamprogrammeur moet ik dat voor elkaar krijgen voordat ik vertrek, zodat Philip niet opgescheept zit met de taak om het handmatig te doen!
Helaas betekenen de veranderingen dat we het literaire programma moeten herschrijven! Zucht. Het zal veranderen welke grafemen onderwezen moeten worden en in welke volgorde ze komen, dus de lessen zullen flink herschreven moeten worden. Het is echter beter om dat nu te doen, nu er nog tijd voor is, dan halverwege de eerste les! De Bijbelvertaling zal moeten worden aangepast, net als alle “voltooide” alfabetiseringsboeken – maar dat was altijd al zo. Onze spelling verandert vaak en de juiste spelling van vorige maand is niet dezelfde als die van deze maand, maar veranderingen komen steeds minder vaak voor.
Die veranderingen kan ik echter op mijn gemak aanbrengen tijdens onze thuisreis. Korte verhalen die nagekeken moeten worden, kunnen naar Philip en Natalie gestuurd worden om nagekeken te worden. Met nog maar één belangrijke taak te doen, begin ik met afbouwen. Nadat ik gisteren het boek had afgerond, voelde ik me opgetogen en was ik klaar om mijn gedachten te richten op onze aanstaande reis.
Gerdine zal zeker blij zijn dat ik me minder op computerwerk en meer op inpakken hoef te richten, dat is een ding dat zeker is!
0 reacties