Voorbereiden op Bijbelvertaalwerk

Nu ik mijn fulltime taalstudie heb afgerond, is het tijd om me op een aantal dingen voor te bereiden.

• Alfabetisering
• Bijbelvertaalwerk
• Bijbels onderwijs

Ze moeten allemaal samengaan! Je kunt geen Bijbels onderwijs geven zonder Bijbelvertaling, en je kunt niks met een vertaling die niemand kan lezen, maar je kunt geen zelfverzekerde lezers kweken zonder veel leesmateriaal in de taal! Er is veel om voor te bereiden!

Ik begon de week met een vertaal-kick-off. Ik had een telefoongesprek met een vertaalconsultant hier in PNG die me de procedure, de beschikbare hulpmiddelen en een voorgestelde werkvolgorde heeft uitgelegd. Nu de kick-off achter de rug is, kan ik beginnen met vertalen.
Op enig moment krijg ik nog de kans om een workshop over teamvertaling bij te wonen, waar mijn teamgenoten en ik samen met enkele Kovol-helpers door het proces worden geleid en de workshop gebruiken om onder begeleiding een Bijbelgedeelte op schrift te stellen. Zo’n workshop staat nog niet gepland, dus na mijn kick-off ben ik klaar om aan de slag te gaan.

Wat denk je dat het eerste vers zou zijn om te vertalen? Johannes 3:16? Dat is een beroemde, maar eigenlijk begin ik met Genesis 37:1

Jakob vestigde zich in Kanaän, het land waar ook zijn vader als vreemdeling gewoond had.

Niet slecht toch? Dat is het idee! Het verhaal van Jozef is een flinke brok eenvoudige, verhalende tekst, wat het eenvoudiger maakt. We zullen dit gebruiken als onderdeel van ons eerste Bijbelonderwijs, dus het is ook iets wat we al vrij vroeg nodig hebben. Er zijn 280 verzen te vertalen voor het Jozef-verhaal en zodra ik klaar ben, ga ik een vertaalconsulent bellen en regelen dat ze het checken. Niemand gelooft me op mijn woord dat ik de passage goed vertaald heb. Het moet allemaal gecontroleerd worden door een expert 🙂

Ik had ook nieuwe software nodig. Allereerst kreeg ik Translator’s Workplace van SIL in handen. Dit is een pakket via Logos Bijbelsoftware dat alleen beschikbaar is voor erkende vertalers. Het bestaat uit ongeveer 1800 boeken en bronnen; meerdere exegetische commentaren voor elk boek in de Bijbel, vertaalcommentaren en vertaalhandboeken. Het is een overweldigende hoeveelheid materiaal! Ik heb zojuist een levenslange voorraad aan leesmateriaal in handen gekregen! Het was niet helemaal gratis, maar ik zie dat er een aantal commentaren bij zitten die ik eerder al had gekocht en gelezen op Kindle voor £30 per stuk. Ik heb geen idee wat de totale waarde is van alle 1.800 bronnen, maar het is absoluut een koopje! Bedankt SIL!

Daarnaast heb ik het Kovol geïnstalleerd en geregistreerd als vertaalproject in Paratext. Dit wordt het programma waarin ik de vertaling zal opstellen, bewerken en controleren. Er zitten megaveel functies op en ik ben deze week een poosje bezig geweest met het bekijken van de video tutorials op hun website. Nu ben ik er helemaal klaar voor en open ik het venster op een volledig lege pagina. Ik blader door alle boeken van de Bijbel en zie nergens woorden staan. Wat is het intimiderend om aan een vertaling te beginnen! Zoveel werk te doen!
Als ik eenmaal bezig ben met de terug-naar-Engels vertaling van de Kovol-vertaling, zal ik die zeker met jullie delen.

Elke dag die ik wil, kan ik beginnen. De eerste stap is exegese. Ik moet de paragraaf die ik ga vertalen bestuderen en inzicht krijgen in wat er in de oorspronkelijke talen stond en dan moet ik een poging wagen om het in Kovol te schrijven. Hoe spannend dat ook is, ik ben nog niet begonnen. Het voelt niet als werk om te gaan zitten en de Bijbel te bestuderen, het voelt als vrije tijd… dus ik ben nog niet begonnen. Ik ben de taalleermodus nog niet helemaal kwijt en in mijn eentje een Bijbelgedeelte bestuderen voelt nog niet als werk – werk is op stap zijn met Kovol-mensen!

Er is op dit moment ook een andere prioriteit voor het alfabetiseringsprogramma. Om uit te zoeken welke klanken we in ons alfabetiseringsprogramma gaan onderwijzen, moet ik eerst veel natuurlijke Kovol-tekst verzamelen waarop een computer een telling van de lettergreepfrequentie kan uitvoeren. Ik heb ongeveer 20.000 woorden natuurlijk geschreven Kovol nodig. Omdat wij op dit moment de enigen zijn die in de Kovol taal schrijven, betekent dit dat ik door ons cultuurbestand moet graven om onze transcripties eruit te halen en een document van 33 pagina’s Kovol tekst te maken. Nu ik het document heb gemaakt, ben ik bezig om de spelling te controleren. Ik kan nu een spellingscontrole voor de Kovol-taal maken. Ik moet die spellingscontrole één woord per keer leren, maar dat is een proces waar ik het afgelopen jaar aan heb gewerkt.

Het grootste deel van deze week heb ik die tekst verzameld en aan de spellingscontrole gewerkt. Om aan 20.000 woorden te komen, heb ik wat ouder materiaal opgenomen en een deel daarvan moet ik nog een keer beluisteren, zodat ik mijn jongere ik kan corrigeren, die veel van de woorden verkeerd had!

De mensen van Kovol zijn erg blij dat ik klaar ben met mijn taalstudie. Ze weten dat het alfabetiseringsprogramma eraan komt, maar ik denk niet dat ze hadden verwacht dat ik daarvoor wekenlang achter mijn computer aan documenten zou moeten werken 🙂
Ik heb besloten om één activiteit te introduceren als een pre-alfabetiseringsoefening, puzzels! Ik heb een paar legpuzzels achtergelaten waar onze kinderen niet meer mee spelen en ze zijn een schot in de roos! Mensen vinden het leuk om ze te komen maken en het leert ze om beelden te herkennen en ermee te werken, wat een eerste vereiste is voor geletterdheid. Mijn volgende taak is om foto’s te maken van mensen, plaatsen en voorwerpen van Kovol en daar nieuwe puzzels van te maken.

Ik heb het gevoel dat er niet genoeg tijd is in de werkweek om alles te doen wat ik wil doen. Het voorbereiden van een verzameling teksten met correcte spelling is een gigantische taak die uren en uren noeste arbeid vergt. Het voelt constant alsof het me afhoudt van het Bijbelvertalen, en dat weerhoudt me ervan tijd door te brengen met Kovol-mensen, maar als ik bij Kovol-mensen zit, denk ik aan de tekstverzameling die ik af moet maken! Er is veel spannend werk te doen.
Zelfs nu ik zit te schrijven hoor ik Kovol-stemmen buiten en realiseer ik me dat deze blog lang genoeg heeft geduurd, ik moet met ze naar buiten, we moeten spelling controleren!