Je weet nooit wat je te wachten staat als je begint aan een taalstudiedag. Gisteren besloot ik naar een dorpje in de buurt te lopen om wat zinnen die ik had gemaakt, uit te proberen. Ik ben bezig geweest met zinsdelen in het Kovol, maar er zit een moeilijkheidje in dat je denk ik wel kunt vergelijken met het vormen van bijzinnen. Nou ja. Ik had dus een paar zinnen gemaakt waarmee ik mijn idee over hoe die bijzinnen nou zaten, wilde uitproberen.

Ik was 20 seconden onderweg toen ik een vriend tegenkwam, die met zijn machete in een bananenboom hakte. ‘Goedemorgen. Wat ben jij aan het doen?’ vroeg ik. ‘Ik hak de ballen van mijn varken eraf,’ was het antwoord. Natuurlijk ging ik even over op het Tok Pisin om in een taal die ik wat beter beheers, te checken of hij nou zei wat ik dacht dat hij zei. En ja hoor, die ochtend was het tijd om zijn varken te castreren. Ik ben snel Rhett gaan halen, die houdt van dat soort dingen, en samen maakten we ons klaar voor de voorstelling.
Eerst werd er een ‘hek’ neergezet dat eruitzag als een rond rieten tonnetje. Er werden wat bladeren klaargelegd om ‘voor het bloed te zorgen’ maar niet zoals ik dacht, om af te vegen, het bloed te absorberen of de werkplek netjes te houden. Kom ik zo op terug.

Ik vroeg me af hoe dit moest gaan werken. Misschien moest het varken er op de kop in? Zou dat werken?

Ik vroeg mijn vriend waarom hij het eigenlijk deed en hij vertelde dat het was om te zorgen dat het varken niet wegliep. Hij wilde niet dat het achter een meisjesvarken aan ging en in een ander dorp terecht zou komen waar iemand anders het misschien dood zou maken. Andere varkens dekken leek niet zo’n probleem; het gaat er meer om dat hij nergens heen gaat. Er zijn hier drie dingen die bij het houden van een varken horen (afgezien van het voeren dan toch). Als eerste: als ze geboren worden, worden hun oren gecoupeerd. Een varken met nog volledige oren is een wild varken en iedereen weet dat ze een varken met gecoupeerde oren niet mogen doodmaken, want dat dat dier van iemand is. Dan worden de mannetjes gecastreerd, als ze een maand of een jaar oud zijn. En als derde worden de varkens blind gemaakt door met de duim de oogballen in te drukken en vol te proppen met modder. Dan worden de varkens niet te onafhankelijk. Als een groot varken een tuin in scharrelt kan hij de voedselvoorraad voor een familie compleet verwoesten (en als je varken de tuin van de buren in scharrelt, ben je de sjaak!), dus als je hem blind maakt, kun je zorgen dat hij niet zo ver meer wegloopt.

Inderdaad, varkentje gaat er op de kop in.

Toen was het tijd voor actie. Inderdaad, het varken ging er op de kop in en ik schoot in de lach. Die kleine in het rond schoppende pootjes waren echt best grappig – maar toen was het tijd voor de operatie. De jongens hadden ieder een poot vast en mijn vriend pakte een schoon scheermesje om te snijden. Het varkentje hield natuurlijk zijn mond niet bij deze gebeurtenis en krijste erop los. Nadat de incisie was gemaakt, kwam er een scherp stuk bamboe tevoorschijn om te… snijden. Het leek op roereieren maken. Ik was bezig met de opnames achteraf en de woorden die gebruikt werden waren snijden, raspen, boren en weghalen. Het wordt er in stukjes uitgevist en het wordt helemaal door de mangel gehaald.

Toen kwam dat blad te pas dat we gezien hadden. De bladeren van deze specifieke bamboe worden gemalen en tot as gebakken, en dan met water vermengd. Er ontstaat een zwarte alkalinepasta die de wond ‘dichtbrandt’ om infectie te voorkomen. Dat spul wordt losjes op de overgebleven huid gesmeerd en dan wordt alles er terug in gepropt en is het tijd voor de andere kant.
Ik werd eerlijk gezegd wel wat misselijk van de hele gang van zaken. Het viel niet mee om niet met een vertrokken gezicht van plaatsvervangend medelijden te gaan zitten kijken.

Ik zal je de rest van de foto’s besparen.

Daarna was het tijd om het varkentje vrij te laten en ik was bang dat het boos genoeg was om ons allemaal in mootjes te hakken, maar het arme beest was kapot van vermoeidheid en kon niet meer op zijn poten staan. Hij werd vriendelijk naar een lekker bedje van bananenbladeren geleid om ‘lekker uit te rusten’. ‘Morgen is hij weer in orde’.

Het arme varken slaapt om de ellende niet te voelen

Wat is er verder nog gebeurd… een biggetje uit het dorp was ’s nachts ziek geworden en doodgegaan. Toevallig kwam ik iemand tegen toen ik Rhett ging halen om naar de castratie te kijken. Ik zei: ‘hij gaat de …’ hoe heet dat? ‘van zijn varken weghalen.’ Ik wees met een stok aan welk gebied ik bedoelde en ik werd geholpen met het woord. En toen realiseerde ik me: wacht, dat varken is dood!
Ik stond ervan te kijken, wat een cultuur. Ze begraven varkens die aan een ziekte doodgegaan zijn, zelfs als het nog een big is. Ook al zouden ze het vlees heel graag op willen eten, ze zijn bang om ziek te worden van het eten van een varken dat niet geslacht is toen het gezond was.

Biggetje krijgt een begrafenis

Toen ik dit allemaal had meegemaakt, ging ik erbij zitten om het verhaal te vertellen in het Kovol. Wat is er gebeurd, waarom doe je het, eet je de dode big op? Ik zou zo graag vragen willen stellen als ‘ben je niet bang dat je varken ziek wordt na de operatie?’ Tegelijk weet ik dat men hier denkt dat over iets praten ervoor kan zorgen dat het gebeurt, dus daar wil ik niet aan beginnen.

Ik had daarna een verhaal van anderhalve minuut, maar ik heb er drie kwartier over gedaan om het te transcriberen. Toen heb ik nog anderhalf uur besteed aan het zin voor zin afspelen en minutieus mijn transcriptie checken, waarna ik die als interlineair heb opgeschreven. Ik hoop dat ik heel wat uit dit verhaal kan halen. Ik ben er al achter dat er een werkwoord is voor ‘hierdoorheen boren’ en dat een stukje varkenstestikel een ‘nasi’ is – hetzelfde woord als voor rat. Ik heb ook ontdekt dat mijn spreker niet zomaar het woord voor pinda gebruikte (pabasil) maar dat het ging om een bepaalde lichaamsvloeistof (pebasil).

Aangezien ik bezig was het het uitzoeken van hoofd- en bijzinnen, zag ik al snel dat er een heleboel in deze tekst zaten – dus hopelijk leer ik er iets van, en misschien krijg ik zelfs wel een aha-moment waarbij alles op zijn plek valt!


0 reacties

Geef een reactie