Een Kovol-alfabet ontwerpen, deel 4

We zijn op het punt aangekomen dat we onze fonemen en allofonen gevonden hebben. Fonemen zijn de significante klanken die vertegenwoordigd moeten worden door een symbool in het alfabet en allofonen zijn de kleine variaties op onze fonemen, waar we ons in het alfabet niet druk over hoeven te maken.

Als we het goed gedaan hebben, komen lezers niet vast te zitten tijdens het lezen omdat ze er niet uit kunnen halen welk woord er staat (dan hebben we te weinig fonemen) en ze zullen ook niet in de war raken omdat er veel te veel symbolen zijn voor dingen die zij intuïtief zien als een variatie op hetzelfde (dan hebben we te weinig allofonen).

Op een bepaalde manier is het kiezen van de symbolen het gemakkelijkst, maar het hangt wel sterk van je publiek af. Ons doel is dat we uiteindelijk een alfabet hebben waardoor mensen gemotiveerd worden om te lezen en schrijven.

We kunnen in theorie Wingdings gebruiken en allerlei andere spannende symbolen, en als dat was wat de gemeenschap voor wie het alfabet is, wilde, dan zou dat een prima keus zijn, denk ik!

Maar in de echte wereld willen mensen iets wat ze bekend voorkomt. De nationale talen van Papoea Nieuw Guinea zijn Engels en Tok Pisin, die allebei het Engelse alfabet gebruiken. De mensen in Kovol weten dat als ze in de stad naar school gaan en door naar de universiteit in PNG, dat ze dan het Engelse alfabet gaan gebruiken. Het heeft een bepaalde prestige.
Dan is er nog het feit dat als mensen leren lezen in het Kovol-alfabet, ze misschien ook Engels of Tok Pisin gaan lezen en dat willen we zo vloeiend mogelijk laten verlopen. Als het mogelijk is willen we de gewoontes volgen van het land waarin het alfabet gebruikt wordt.

En dus gaan we in Papoea Nieuw Guinea vooral Engelse karakters gebruiken, maar natuurlijk is dat in andere delen van de wereld heel anders. De tekens die je kiest hebben van tevoren al een bepaalde identiteit. Engelse karakters zijn verbonden aan Engelse taal en dat heeft in PNG een positieve connotatie. Als de Kovolmensen heel vijandig stonden tegenover de buitenwereld, zouden ze misschien liever een wat unieker alfabet hebben, iets waar ze naar kunnen kijken en zeggen ‘dat is van ons’!

Leesbaarheid is ook belangrijk. We willen het leren lezen zo soepel mogelijk laten gaan (het is al moeilijk genoeg)! Dus moeten we misschien verschillende orthografieën uitproberen met iemand die in de hulptaal kan lezen om te zien wat het best werkt; wat snappen ze makkelijk en waar lijken ze over te struikelen?

Nu computers en mobiele telefoons steeds vaker voorkomen (Kovol-tieners sparen hun vanillegeld op en kopen goedkope oude mobieltjes in de stad), moeten we ook nadenken over het digitale toetsenbord. Kan ons alfabet getypt worden in een tekst op een standaard Engels toetsenbord?
Op een computer kun je je eigen toetsenbord ontwerpen en dingen doen als een ‘p’ geven als je op de ‘z’-toets drukt, maar is dat intuïtief? En dan moeten we dat toetsenbord ook nog gaan installeren op alle computers waar het Kovol-alfabet op gebruikt wordt – dus we kunnen het beter simpel houden.

Dus de keuze welke karakters we moeten gebruiken is het zoeken van een evenwicht tussen al deze concurrerende vragen en eisen.

In Kovol moeten we een aantal beslissingen nemen:

Als eerste moeten we een symbool vinden voor [ʔ], dat in het andere Kovoldialect als [k] wordt uitgesproken. /k/ lijkt de beste keuze, maar zullen de sprekers van ons dialect de /k/ accepteren als /ʔ/ of zullen ze hem afwijzen, omdat ze vinden dat hij bij het andere dialect hoort? We zouden graag een alfabet hebben dat voor beide dialecten werkt, zonder dat we het steeds hoeven te veranderen.

We hebben ook 6 klinkers:  i e ɛ u o and ɑ. Het Engelse alfabet heeft er maar 5, en die passen allemaal wel redelijk op die hierboven, alleen blijft  [ɛ] over (de e klank in bed). 
Onze buren in Pal gebruiken het symbool ə als 6e klinker. Moeten wij dat ook doen? Het Pal-alfabet is in onze regio immers bekend, of moeten we iets gebruiken als ‘ee’ zodat we een Engels toetsenbord kunnen gebruiken?

Heel wat dus om uit te zoeken en mee te experimenteren! Dus met al deze eisen is het Kovol-alfabet dat ik voorstel het volgende:

Medeklinkers
p b t d k g v s m n ng l y w

Klinkers
i e ə u o a

Ik laat de ə er voor nu even in staan, maar ik wil die beslissing bij mijn teamgenoten neerleggen 😀 Ik heb mijn deel gedaan! Dit is hoe het eruit ziet:

mogut məmi kigong, nimənde pjag bili tuguv pigong, nim kənə ogo pigong kolo sog nələ tang simong ipundung, ipunduv pigong nim ogul ipunduv pigong wi aga